Drie dagen trauma sensitive meditatiebeoefening in stilte voor het vergroten van zelfinzicht en zelfregulatie voor jezelf en jouw cliënten in de professionele praktijk

Een drie-daagse retraite waarin Vipassana Meditatie wordt aangeboden in combinatie met lichaamsgerichte oefeningen uit Somatic Experiencing. Deze retraite is gericht op HBO en academisch geschoolde professionals die in hun professionele praktijk in contact komen met mensen die lijden onder (complexere vormen van) psychotrauma, persoonlijkheidsproblematiek en/of hechtingsproblemen.

Deze complexe problematiek heeft meestal een oorsprong in Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering (VCT). Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering komt voort uit de gevolgen van fysieke en psychische mishandeling, verwaarlozing en/of seksueel misbruik. VCT geeft ernstige en vaak complex samenhangende psychische, fysieke en sociale problemen. De overdrachtspatronen van deze doelgroep kennen vaak specifieke, ingewikkelde, vormen en vraagt veel van de therapeut. Niet alleen vraagt het een goede specialistisch opleiding maar ook veel inzicht in de eigen patronen in de therapeutische relatie.

Het dilemma in het werken met Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering

Het trauma van mensen met VCT zit vaak op de hechting en daardoor wordt onze professionele houding door deze doelgroep geïnterpreteerd als afstandelijk en onveilig. En als we te snel te dichtbij komen dan roept dit ook onveiligheid op. Het vraagt ons om een stabiele en voorspelbare hechtingsrelatie aan te gaan met deze doelgroep waardoor we dichter in de buurt komen van het immense lijden van deze groep. Het dilemma is daarom dan ook dat we meer worden uitgedaagd en onszelf beter moeten kunnen reguleren als we hiermee in contact komen.

Hiernaast komt het vaak voor dat mensen met deze problematiek ontregelen wanneer ze mindfulness training of retraite hebben gevolgd terwijl dit voor de meesten juist wel behulpzaam kan zijn. Lees hier meer over in mijn artikel, ‘Waarom meditatie uitdagend is voor mensen met trauma’. Speciaal voor deze mensen geven wij de Trauma Sensitive Retreat.

Deze retraite is daarom gefundeerd op drie peilers:

1. Het vergroten van zelfinzicht door middel van vipassana inzichtmeditatie,
2. Het versterken van zelfregulatie door middel van lichaamsgerichte benadering van Somatic Experiencing.
3. Kennismaken met lichaamsgericht werken en trauma sensitive mindfulness voor deze doelgroep.

Dit geeft je ten eerste meer mogelijkheden voor zelfzorg als therapeut. Ten tweede heeft dit ook een positief effect voor je cliënten. Hoe beter je dit voor jezelf ontwikkelt, hoe beter je dit je cliënten kunt leren.

Dit laatste is belangrijk. Een veelgehoorde klacht van patiënten in de reguliere zorg is dat zij zich vaak niet volledig gezien en gehoord voelen. Vaak volgen patiënten buiten hun behandeling ook ‘alternatieve’ therapieën. Het zijn juist deze therapie-vormen die hen, gek gezegd, veel meer erkenning geven in wie ze zijn. In deze therapie-vormen is over het algemeen ook meer ruimte voor spiritualiteit, wat juist voor deze doelgroep een belangrijk onderdeel is waar zij kracht uit halen. Zie ook dit artikel in de Trouw van 16 juli jl.

Door af te stemmen op deze, soms controversiële gebieden, kunnen we veel meer aansluiten bij wat de cliënten nodig hebben. Dit vraagt veel afstemming maar kan ook kwetsbaar zijn voor jou als therapeut. Door ons te verbinden met een traditionele traditie zoals de Boeddhistische vipassana meditatie kunnen we hier zelfvertrouwen in ontwikkelen. Zeker omdat vipassana meditatie in zijn huidige vorm ook een gefundeerde wetenschappelijke onderbouwing kent.

De ontmoeting tussen traditionele spiritualiteit en moderne wetenschap

We maken gebruik van de traditionele Boeddhistische Vipassana inzichtmeditatie èn de hedendaagse lichaamsgerichte traumatherapie van Somatic Experiencing.

Vipassana meditatie

Deze retraite is erop gericht om, middels vipassana inzichtmeditatie, zelfinzicht te ontwikkelen en/of te verdiepen in de context van het begeleiden van deze doelgroep. Het beoefenen van vipassana meditatie brengt helderheid, vrijheid en kalmte in je eigen conditioneringen die door het werken met deze problematiek geactiveerd kunnen worden.

Lees meer over de effecten van vipassana meditatie in dit achtergrondartikel (Ekici, Ç., Garip, G. & Van Gordon, W.).

Somatic Experiencing

Om onszelf en onze cliënten niet alleen mentaal te kunnen reguleren maar ook emotioneel en fysiek, maken wij in deze retraite gebruik van de principes van Somatic Experiencing™ van Peter Levine, dit is een lichaamsgerichte therapievorm die werkt op het integreren van traumatische ervaringen die opgeslagen zijn in het zenuwstelsel. We maken hierbij gebruik van onder andere het interoceptieve en proprioceptieve systeem. Het is met name het bewustzijn op deze laatste systemen die ons leren op een veel subtieler niveau gereguleerd te blijven. Het werkingsmechanisme van Somatic Experiencing op deze systemen is beschreven in dit artikel (Peter Payne, Peter A. Levine en Mardi A. Crane-Godreau 2015).

Somatic Experiencing gaat goed samen met vipassana meditatie omdat veel uitgangspunten gelijk zijn. Somatic Experiencing geeft hiernaast veel meer mogelijkheden om emoties te reguleren dan vipassana meditatie. Wanneer cliënten Somatic Experiencing ondergaan geven ze vaak terug dat ze veel meer handvatten krijgen om om te gaan met hun ontregelingen, zo ook wanneer ze geactiveerd raken tijdens de beoefening van mindfulness/vipassana meditatie.

David Treleaven de auteur van het boek Trauma-Sensitive Mindfulness heeft hier al in 2012 een verhelderend betoog over gehouden.

Onderwerpen

De volgende onderwerpen komen in deze bijeenkomst aan bod:

• Basisprincipes trauma sensitive vipassana en mindfulness meditatie.
• Kennismaken met trauma vanuit het perspectief van de Boeddhistische psychologie.
• Inzicht in hoe lichaamsgericht werken hierin kan ondersteunen door middel van Somatic Experiencing.
• Verstilling in een veilige bedding toepassen in de dagelijkse praktijk.
• Vier vormen van beoefening van vipassana meditatie: Kaya Nupassana (mindfulness van het lichaam), Vedana Nupassana (mindfulness van gevoelens), Citta Nupassana (mindfulness van de mentale geest), en Dhamma Nupassana (mindfulness van de objecten van de geest.
• De principes van het afhankelijk ontstaan (Paticca samuppada) en hoe dit praktische handvatten geeft om het lijden, wat zich uit in stress, te stoppen.
• Het belang van het beoefenen van Metta (liefdevolle vriendelijkheid, welwillendheid), Karuna (compassie mededogen), Mudita (medevreugde) en Upekkha (gelijkmoedigheid) in het werken met trauma.

Leerdoelen

Na afloop van deze bijeenkomst ben je in staat:

1. Om vipassana meditatie te beoefenen als een weg om zelfinzicht te ontwikkelen.
2. Het zenuwstelsel verder te reguleren met behulp van hedendaagse wetenschappelijk onderbouwde inzichten uit de Somatic Experiencing.
3. Een dieper ervaren begrip en kennis te ontwikkelen van de werking van de geest en zijn patronen.
4. Om met behulp van vipassanameditatie de Window of Tolerance te fine-tunen.
5. De fundamenten van de Boeddhistische leer te begrijpen, toegepast in de context van complexe behandel-relaties.
6. Meer inzicht te verwerven in de oorzaken van waarom mensen stress ervaren en hieronder lijden.
7. Praktische vaardigheden te ontwikkelen in het overkomen van de universele hindernissen in het uitoefenen van ons vak.
8. Mindfulness te integreren in het beoefenen van liefdevolle vriendelijkheid.

Werkvorm

Dit programma bestaat uit drie aaneengesloten dagen en is opgebouwd als een stilte-retraite. Tijdens de dagen beoefenen we vipassana en mindfulness meditatie, afgewisseld door ondersteunende theorie en ervaringsgerichte oefeningen. Deze theorie wordt gebracht in de vorm van ‘ondertiteling’ bij de instructies van de oefeningen. Hierin leer je waarom we doen wat we doen, en kun je met je eigen ervaring testen hoe het werkt.

We maken stap voor stap in stilte kennis met vipassanameditatie en lichaamsgerichte oefeningen uit de Somatic Experiencing. Zittende meditaties zullen worden afgewisseld met lopende meditaties en bewegingsoefeningen.

Program

Op de aankomstdag ben je tussen 09.00u en 10.00u van harte welkom. Je hebt dan tijd om je te installeren in je kamer en te landen. Om 10.00u starten we met een kennismaken, een algemene inleiding en begint de stilte. Tussen 12.00u en 14.00u hebben we de lunchpauze met een warme maaltijd. Om 14.15u gaat het meditatief programma in.

De volgende dag worden we gewekt om 05.00u en vervolgen we het programma vanaf 05.30u. Het ontbijt is tussen 07.00u en 08.30u waarna we verder gaan met het programma tot de lunch om 12.15u. Hierna ziet het programma er hetzelfde uit als de vorige dag. We staan 24 uur per dag voor je klaar mocht dit nodig zijn.

De derde ochtend ziet er tot en met de lunch hetzelfde uit als de dag ervoor. Na de lunch zal de middag in het teken staan van verbreken van de stilte, integratie en de overgang maken naar het dagelijks leven. Om ongeveer 16.00u zullen we afronden en weer naar huis vertrekken .